آشنایی با انواع اسکنر پا (فوت اسکنر)

امروزه از ساده ترین اسکنر پا (دستگاه اسکن کف پا) تا پیشرفته ترین آنها در کلینیک های سلامت پا، به منظور اسکن پا مورد استفاده قرار میگیرند. هر کدام از این دستگاه­ها قابلیت­ها و محدودیت­هایی دارند که نیاز است متخصصین و بیماران از ویژگیهای هرکدام اطلاع داشته و از کاربرد مناسب هر تجهیز در تشخیص و درمان مشکلات پای بیماران استفاده کنند.

طبیعتا انتخاب ابزار کارآمد و صحیح علاوه بر کمک به تشخیص صحیح تر باعث رضایت بیماران و کارآمدی بیشتر و سریعتر درمان میشود. در ادامه انواع اسکنر پا به طور کامل شرح داده شده و تفاوت­ ها و کاربردهای آن­ها را مورد بررسی قرار می­دهیم.

1. چه تجهیزاتی برای اسکن کف پا وجود دارند و انواع اسکنرهای پا در چه کاربردهایی مفید هستند؟

انواع اسکنر پا به سه دسته کلی تقسیم میشوند:

• اسکنر دو بعدی پا (اپتیکال)
• اسکنر فشار کف پا
• اسکنر سه بعدی کف پا

1.1) اسکنر دو بعدی کف پا – فوت اسکنر نوری

اسکنرهای دو بعدی پا تکنولوژی ساده ای دارند و از یک صفحه شیشه­ ای، یک منبع نور و یک دوربین تشکیل شده­ اند. عملکرد این اسکنرها مشابه دستگاه­های اسکن کاغذ بوده و جهت بررسی وضعیت قوس پا و همچنین اندازه­ گیری ابعاد پا مورد استفاده قرار می­گیرند.

در این نوع اسکنرها، بیمار بر روی سطح شیشه ­ای می­ ایستد، اسکنر تصویر منعکس شده از کف پای بیمار را اسکن می­کند و یا عکسبرداری می­نماید.

از آنجا که هر چه فشار یک ناحیه از پا به زمین بیشتر باشد، رنگ آن قسمت از کف پا به سفیدی نزدیک می شود. یکی از کابردهای دیگر این نوع اسکن این است که با استفاده از تغییر رنگ پا در نقاط پر فشار کف پا، مناطقی که وزن بیشتری را تحمل می­کنند و فشار بیشتری به زمین وارد می­کنند مشخص می­شود. هرچند دقت این نوع اسکنرها در تشخیص نقاط پر فشار کم است و توانایی اسکن کف پا در راه رفتن را ندارند و محدود به ایستادن فرد هستند.

نقاط قوت اسکنر نوری عبارتند از:

• مشخص کننده سایز پای بیمار
• تشخیص غیر اتوماتیک نوع قوس کف پا در حالت ایستاده (با نظر متخصص)

نقاط ضعف اسکنر نوری عبارتند از:

• عدم اندازه­ گیری دقیق فشار وارده به کف پا و عدم سنجش نقطه به نقطه فشار در قسمت­های مختلف کف پا و درنتیجه عدم صلاحیت برای آنالیز کف پای دیابتی
• عدم امکان تشخیص کف پای صاف فیکس از کف پای صاف منعطف
• عدم امکان تست در حالت راه رفتن (دینامیک)
• عدم امکان شبیه­ سازی بخش­های مختلف پا و تشخیص آسیب­های احتمالی به واسطه عدم اجرای تست راه رفتن
• عدم آنالیز جابجایی های مرکز ثقل بدن در حالت ایستا و در حال راه رفتن
• عدم ارائه نمودارهای تحلیل حرکتی

متخصصین باید از اطلاعات به دست آمده از این دستگاه در کاربرد مناسب خود استفاده کرده و به هیچ عنوان از این دستگاه به عنوان اسکنر فشار کف پا استفاده نکنند.

1.2) اسکنر فشار کف پا – فوت اسکنر فشاری

این اسکنرها با استفاده از تکنولوژی سنسورهای فشار، قادر هستند تا فشاری که پای شما در هر نقطه به زمین وارد می­کند را اندازه ­گیری نمایند.

اسکنر فشار کف پا، عبارت است از دستگاهی به ضخامت 10 میلیمتر، به عرض 40 سانتیمتر و طول­های مختلف که در اتاق معاینه بر روی سطح زمین قرار می­گیرد و بیمار می­تواند بر روی آن ایستاده یا قدم بزند.

سطح اسکنر پا فشاری، از هزاران سنسور کوچک اندازه ­گیری فشار پوشیده شده است که هر یک از این سنسورها می­توانند فشار وارد شده از طرف پا به زمین را جداگانه اندازه­ گیری و ثبت نمایند. در نتیجه اطلاعات فشار کف پای شما با دقت، رزولوشن و سرعت بسیار بالا اسکن و ثبت می­شود.

اسکن پا با استفاده از اسکنر فشار کف پا، که در حین گام برداشتن و در حین ایستادن انجام می­شود، انبوهی از اطلاعات را راجع به ساختار اسکلتی داخل پا، نقاط پر فشار کف پا، نوع قوس کف پا و مشکلات و ناهنجاری­ها در هنگام راه رفتن را در اختیار متخصص قرار می­دهد. لذا معاینه کامل پا و بررسی ناهنجاریهای اسکلتی مرتبط با پا، توسط این نوع از اسکنر پا انجام میشود.

به طور خلاصه این دستگاه گزارش های تخصصی کاملی در اختیار متخصص قرار میدهد (بستگی به برند دستگاه دارد) و تفسیر خروجیهای اسکنر فشار کف پا نیاز به آموزش دارد.

نقاط قوت اسکنر فشار کف پا عبارتند از:

• اسکن کف پا در ایستادن به صورت دو پا همزمان
• تشخیص اتوماتیک نوع قوس کف پا و میزان صافی و یا گودی کف پا
• اسکن کف پا در راه رفتن و دویدن
• امکان تشخیص دقیق نقاط مستعد زخم در بیماران دیابتی و ارائه کفیهای آفلود و پیشگیری کننده
• امکان بررسی مشکلات و ناهنجاری­های زانو و لگن
• امکان به دست آوردن اطلاعات عددی با رزولوشن بالا از هر قسمت از پا
• زون­بندی اتوماتیک پا و تشخیص ناهنجاری­های اسکلتی عضلانی
• امکان طراحی کفی طبی بسیار دقیق و منطبق با مشکل و ناهنجاری موجود در پای بیماران
• امکان تشخیص توزیع نامتناسب وزن در کف پای فرد
• امکان بررسی جابجاییهای مرکز ثقل بدن در کف پا و در طول گام برداشتن
• ارائه نمودارهای تحلیل حرکتی با دقت بسیار بالا

نقاط ضعف اسکنر فشار کف پا عبارتند از:

• قیمت این دستگاه نسبت به اسکنرهای نوری بالاتر است.

گاهی اوقات به اسکنرهای فشار کف پا، اسکنر سه بعدی نیز گفته می‌شود. این موضوع به دلیل داده برداری در دو بعد سطح (محور x و y) و همزمان فشار سنجی کف پا است. امروزه با وجود تکنولوژی سه بعدی و ارائه اسکنرهای سه بعدی با هدف مدل سازی و قالبگیری، اسکنرهایی با قابلیت سنجش فشار کف پا را پلتفرم های اسکن فشار کف پا می‌نامند.

1.3) دستگاه آنالیز فشار کف پا در طول گیت – پلتفرم تحلیل گام

نوع پیشرفته تر اسکنرهای فشار کف پا با قابلیت آنالیز کامل گام برداشتن و ارائه داده های دقیق از الگوی راه رفتن، دستگاه آنالیز گیت نام دارد. اسکن پا با استفاده از دستگاه تحلیل گام، علاوه بر اطلاعات قابل استخراج از اسکنرهای فشار کف پا، جابجایی های مرکز ثقل بدن، اختلاف فاز بین دو پا و فاصله بین دو پا و طول استپ و استرایدها و نمودارهای دقیق حرکت شناسی را ارائه می نماید. اسکن پا با استفاده از دستگاه آنالیز گیت با سرعت و دقت بالاتری انجام میشود. در نتیجه علاوه بر ارائه ی اطلاعات دقیقتر، مطب های با تعداد مراجعین زیاد جهت بهره وری بیشتر از زمان به دستگاه آنالیز گیت مجهز میشوند.

1.4) اسکنر سه بعدی کف پا – فوت اسکنر سه بعدی

اسکن پا به روش سه بعدی، مدلی سه بعدی از کف پای بیمار به ارتفاع 5 الی 14 سانتیمتر در اختیار متخصص قرار می­دهد. با استفاده از این دستگاه در واقع اطلاعات کاملی از ابعاد و اندازه­های کف پای بیمار در اختیار متخصص است و او می­تواند جهت بررسی قوس کف پا و اندازه­گیری از آن استفاده نماید.

این دستگاه قابلیت اسکن در حالت­های بدون وزن، نصف وزن و تمام وزن را دارد. فرآیند اسکن در دستگاه اسکنر سه بعدی کف پا به این صورت است که بیمار پای خود را بر روی صفحه اسکنر گذاشته و برای چند ثانیه آن را ثابت نگاه می ­دارد. خط لیزر تمام کف پای بیمار را اسکن کرده و خروجی سه بعدی در دیتابیس نرم افزار ذخیره می­شود.

متخصص می ­تواند این تست را در حالت­های مختلف از بیمار بگیرد. حالت ایستاده، حالت نشسته بدون وزن و حالت نشسته با نصف وزن حالتهای مختلف تست ­گیری هستند.

اشعه لیزری که در این دستگاه جهت اسکن استفاده می­شود، هیچگونه ضرری برای بیمار ندارد.

نقاط قوت اسکنر سه بعدی کف پا عبارتند از:

• امکان استخراج مدل کف پا و در نتیجه ارتفاع قوس
• امکان اسکن به صورت تمام وزن، نیم وزن و بدون وزن
• امکان اندازه گیری طول و عرض پا و مارجینهای پا با دقت بالا
• تشخیص خودکار نوع قوس کف پا
• قابلیت حمل

نقاط ضعف اسکنر سه بعدی کف پا عبارتند از:

• عدم پوشش تست داینامیک
• قیمت بالا

1.5)اسکنر سه بعدی کل پا (Foot)

اسکنر سه بعدی کل پا (foot)، ورژن کاملتر اسکنر سه بعدی کف پاست که مدل سه بعدی کامل foot را ارائه میدهد. در این سیستم قالب سه بعدی از کل پا (Foot) ارائه میشود و امکان اندازه برداری از تمام سطح و کف پا فراهم است.

نقاط قوت اسکنر سه بعدی کل پا عبارتند از:

• امکان استخراج مدل کف پا و در نتیجه ارتفاع قوس
• امکان اسکن به صورت تمام وزن، نیم وزن و بدون وزن
• امکان اندازه گیری طول و عرض پا و مارجینهای پا با دقت بالا
• تشخیص خودکار نوع قوس کف پا

نقاط ضعف این دستگاه عبارتند از:

• عدم پوشش تست داینامیک
• قیمت بالا
• غیر قابل حمل

2. منظور از فوت اسکنر، کدام یک از دستگاههای اسکن پا است؟

وقتی می­گوییم “دستگاه فوت اسکن”،  منظورمان هر دستگاهی است که به وسیله آن اسکن نوری، اسکن فشاری و یا اسکن سه بعدی از کف پا به دست می ­آید. در مجموع به هر نوع اسکنی که در آن کف پا با هر دقتی ارزیابی شود “فوت اسکن” گفته می­شود. لذا توجه به نوع نیاز بیماران و استفاده از اسکنر مناسب در اسکن پای بیمار از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

3. کدام اسکنر پا جهت تشخیص و ارزیابی ناهنجاری کف پا مناسبتر است؟

بهترین دستگاه برای تشخیص و ارزیابی ناهنجاری ­های کف پا دستگاه اسکنر فشار کف پا و همچنین دستگاه آنالیز گیت است. متخصصین با استفاده از این دستگاه می­ تواند اطلاعات کامل و دقیقی راجع به ساختار داخلی پای بیمار به دست آورده و از این اطلاعات در پروسه درمانی استفاده کنند.

4. کدام اسکنر پا جهت ساخت کفی مناسب تر هستند؟

جهت ساخت کفی طبی برای یک بیمار، ابتدا متخصص باید مشکل و ناهنجاری پا را به طور دقیق تشخیص داده و سپس بر اساس ابعاد و اندازه­ ی پای بیمار، کفی طبی مناسب را برای بیمار طراحی نماید. بر این اساس، بهترین دستگاه اسکن پا جهت ساخت کفی طبی، اسکن پا توسط دستگاه اسکنر فشار کف پا و سپس اسکن پا با استفاده از دستگاه اسکن سه بعدی پا است.

کفی به دست آمده از تلفیق اطلاعات اسکن پا به روش اسکن فشار کف پا و اسکن سه بعدی پا دارای بالاترین درجه علمی و بالاترین میزان رضایت از سمت مشتری است.

4-1) آیا با اسکنر سه بعدی کف پا به تنهایی می­ توان کفی طبی طراحی نمود؟

طراحی با استفاده از اسکن سه بعدی کف پا در صورتی امکان پذیر است که شرح حال مفصلی از بیمار گرفته شود، پای بیمار به طور کامل معاینه شود و ناهنجاری­های احتمالی کف پا تشخیص داده شود. در این صورت، اسکن پا به روش سه بعدی جهت طراحی کفی طبی بسیار مفید و کافی خواهد بود.

متخصص می­تواند با استفاده از خروجی اسکنر سه بعدی کف پا و ورود آن به نرم افزار طراحی کفی، بهترین کفی را جهت بیمار خود طراحی نماید.

هم چنین، استفاده از اسکنر سه بعدی کل پا ، تصویری سه بعدی از کف پا تا مچ پا تهیه می کند که این داده ی سه بعدی در چند ثانیه و در چند جهت مخالف ایجاد می شود.

5. منظور از فوت پرشر (Foot Pressure) چیست؟

پرشر (Pressure) در زبان انگلیسی به معنای “فشار” و فوت (Foot) به معنای “پا” است. بناربراین منظور از فوت پرشر، اسکنر فشار کف پا است. این اصطلاح گاها به اشتباه برای اسکنرهای نوری به کار می­رود. باید به یاد داشت که اسکنرهای نوری تنها عکسی از کف پا می­گیرند و هیچ اطلاعاتی از فشار نقطه ­ای در اختیار کاربر قرار نمی­دهند.

6.قیمت فوت اسکنر

بحث قیمت فوت اسکنر ها از دغدغه های اصلی خریداران و متخصصین است. گاهی تفاوت قیمت فوت اسکنرها به چند ده میلیون تومان میرسد. در قسمت های قبل سعی کردیم مفید و مختصر مقایسه جامعی بین قابلیت های انواع فوت اسکنر داشته باشیم. اما اینجا کمی بیشتر راجع به بحث داغ قیمت صحبت میکنیم.

6.1) هزینه در برابر کارایی

مورد مهمی که نیاز به توجه دارد “هزینه در برابر کارایی” است. با پیشرفت کلینیک ها و ارتقاء سطح کیفی خدمات، نیاز به تجهیزات با قابلیت های بیشتر نیز بوجود می آید. بیایید تجهیزات اسکن پا را در دو حوزه “تشخیصی” و “طراحی کفی طبی” دسته بندی کنیم.

در حوزه “تشخیصی” هدف از اسکن پا، آنالیز کامل وضعیت پا، فشار کف پا، راه رفتن، تعادل، شناخت نقاط مستعد درد و زخم، بررسی میانگین و ماکزیمم فشار کف پا برای شناخت دردهای مزمن کف پا و مچ پا و نهایتا ارائه گزارش هرچه کاملتر و دقیقتر به متخصص مربوطه است.

در حوزه “طراحی کفی طبی” هدف از اسکن پا، برداشت اطلاعات ابعاد پا، نوع قوس کف پا، طول قوس کف پا، ارتفاع قوس کف پا، اندازه گیری مارجین های پا است. حالا سوال اصلی این است که آیا برای طراحی کفی طبی اختصاصی، وجود این اطلاعات بدون شناخت صحیح از وضعیت پا، گام برداشتن، میانگین و ماکزیمم فشار کف پا و…. کافی است؟ پاسخ قطعاً “خیر” است. بدون وجود اطلاعات تشخیصی کامل و صرفاً با استناد بر اطلاعات ابعاد پا نمیتوان کفی طبی تایید شده و علمی را طراحی کرد.

7. انتخاب صحیح اسکنر پا مورد نیاز؟

با همین توضیحات میتوانید در نظر بگیرید که اسکنرهای نوری با وجود قیمت کم اطلاعات کاملی چه در حوزه “تشخیصی” و چه در حوزه “طراحی کفی” به شما ارائه نمیدهند.
انتحاب صحیح قطعا اسکنر فشار کف پا است. این اسکنر سه تست کامل استاتیک، داینامیک و تعادل ایستا را اجرا میکند. در نتیجه گزارش های تشخیصی کاملی را برای متخصصین فراهم میکنند (“قابلیت های نرم افزاری برندهای مختلف بسیار متفاوت است لطفا دقت کنید”). برای طراحی کفی میتوان به راحتی از این اسکنر استفاده کرد، چرا که علاوه بر اطلاعات تشخیصی، ابعاد کف پا که در تماس با زمین هستند (بخصوص در هنگام راه رفتن) را ارائه میدهد. در نتیجه در هردو حوزه “تشخیصی” و “طراحی کفی” نیاز مراکز را پاسخ میدهد. علاوه بر این، به دلیل ماهیت ساختاری اسکنرهای فشار کف پا، همیشه کاربردی خواهند بود. قطعاً هزینه اسکنرهای فشار کف پا از اسکنرهای نوری بیشتر است اما کارایی بیشتر، دید تخصصی تر، بازگشت سرمایه سریع تر و اعتماد بیشتر بیمار به کلینیک را بهمراه دارد.

8. کاربرد دستگاه اسکنر پا سه بعدی چیست؟

اسکنرهای سه بعدی پا دستگاه های مدلسازی پا هستند. علت اصلی مدلسازی پا، اندازه برداری دقیق از همه وجوه پا و کف پا است. زیرا با وجود این اطلاعات ساخت کفی طبی، کفش طبی و انواع اکسسوریهای پا با دقت بسیار بالا انجام میشود. در طراحی کفی طبی اگر نیاز به حداکثر دقت داشته باشیم از مجموع اطلاعات خروحی از اسکنر فشار کف پا (در بحث تشخیص) و اطلاعات اسکنر سه بعدی پا (در بحث ابعاد وجوه پا) به طور همزمان استفاده میکنیم.

9. نکات مهم در انتخاب اسکنر پا

1. ابتدا به تطابق نیازتان با خروجیهای قابل ارائه توسط دستگاه توجه کنید. کاربرد اسکنرهای پا با توجه به مطالب عنوان شده در بالا مشخص شده است. لذا سعی کردیم با معرفی انواع دستگاه های اسکنر پا کمک کنیم تا از دستگاه مناسب در کاربرد مناسب استفاده نمایید. خروجیهای کاملتر با جزئیات دقیق نشان دهنده آگاهی تولید کننده از نیاز متخصصین، سطح تکنولوژی دستگاه و تراز علمی سازنده است.
2. به تاییدیه ها و استاندارد های مرتبط دقت کنید. در همه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سازمان مشخصی برای تایید و یا رد تجهیزات پزشکی وجود دارد. در ایران، اداره کل تجهیزات پزشکی مسئول بررسی و راستی آزمایی عملکرد هر دستگاه با شروط دقیق و استانداردهای اجباری است. لذا با مراجعه با سایت www.imed.ir و مراجعه به بخش تولید کنندگان دارای پروانه ساخت ، میتوانید تصویر مجوزها را مشاهده کنید و به اصالت شرکت تولید کننده و تجهیزات تولیدی پی ببرید.
3. پشتیبانی از کاربران و ضمانت محصولات از اهمیت بالایی در انتخاب یک تجهیز پزشکی برخوردار است. وجود یک تیم پشتیبانی تمام وقت، همیشه در دسترس، با دانش و تجربه زیاد و آشنا با نیاز کاربران، دلگرمی بسیار بزرگی برای خریداران است. همچنین اطمینان از تامین قطعات و تعمیر سریع سیستمها در صورت بروز هرگونه اشکال در عملکرد تجهیزات، اهمیت بسیار بالایی دارد.
4. توجه به تکامل محصول و ارائه آپدیت های دوره ای از طرف سازنده، توجه به نیاز مشتریان است. آگاهی از سابقه شرکت ها و سطح کیفی محصولات و سطح گسترش محصولات در جغرافیای جهان میتواند کمک خوبی در اطمینان به محصول باشد.

برای مطالعه بیشتر

1. معرفی انواع سیستم های اسکن فشار کف پا و شاخص های تاثیرگذار بر الگوی گام برداشتن

2. مقالات دستگاه اسکن کف پا