کاربرد اسکن فشار کف پا | نمونه درمانهای انجام شده

سیستم های اندازه گیری فشار کف پا، گزارشی جامع و تخصصی در مورد عملکرد پا و راه رفتن فراهم می کنند و به پزشکان کمک میکنند ارزیابی کامل تری انجام دهند و روند درمان را به صورت عینی و تخصصی ارزیابی کنید.

این سیستم ها توسط متخصصان سلامت پا، طب فیزیکی، ارتوز و پروتز و فیزیوتراپیست ها در سراسر جهان استفاده می شود تا:

• اختلالات اساسی پاتومکانیکی را شناسایی کنند.
• روش درمان خود را اعتبار سنجی کنند.
• عملکرد ورزشی بیماران را بهبود بخشند.
• نقاطی از کف پا که در معرض فشار پای زیاد هستند را برای جلوگیری از ایجاد زخم شناسایی کنند.

این نوشتار شامل تعدادی از نمونه های واقعی (Case study) است که نحوه استفاده پزشکان از سیستم های سنجش فشار پا را برای تشخیص علت اصلی مشکلات بیماران، اطمینان از اثر بخشی طرح درمان و ارتزهای تجویز شده، توانبخشی و جراحی بیان میکند. در این نوشتار با موارد زیر رو به رو میشوید.

تجزیه و تحلیل راه رفتن (آنالیز فشار کف پا در طول گیت) و بیومکانیک

بهبود عدم تقارن در راه رفتن با استفاده از نمودار نیرو – زمان (دکتر نورمن مورفی – آمریکا)

فناوری اندازه گیری فشار پا اطلاعات مربوط به توزیع فشار کف پا، زمان بندی و مسیر مرکز نیرو (COF) را در طول چرخه راه رفتن ضبط می کند. در مطالعه ی اول ، دکتر مورفی از ابزار تجزیه و تحلیل داده ها در سیستم کفش F-Scan برای شناسایی و اصلاح عدم تقارن راه رفتن استفاده می کند، در نتیجه باعث بهبود عملکرد و از بین بردن درد می شود. این پرونده مقدمه ای بر نمودار Force-Time است و نحوه استفاده از آن را در درمان اختلال عملکرد مکانیکی توضیح می دهد.

در مطالعه ی دوم ، دکتر تراختنبرگ از ویژگی نرم افزار تقسیم پا برای اجرای روش 3Box برای تجزیه و تحلیل عمیقتر آنالیز گیت استفاده می کند.

آفلودینگ (تعدیل فشار کف پا) در پای دیابتی

دکتر جین آرلت، مشاور پدیاتریست ورزشی – استرالیا

سنسورهای سنجش فشار پا با وضوح بالا اطلاعات دقیق و عینی را در مورد موقعیت و شدت نقاط پر فشار پا در کف پا ارائه میدهند، و آنها را به ابزاری ایده آل برای تولید یا انتخاب کفی و کفش آفلودینگ تبدیل می کند. در این حالت ، دکتر آرلت از تکنولوژی اندازه گیری فشار برای تعیین مقدار دقیق فشار در محل زخم استفاده می کند.

بیمار دیابتی تأیید می کند که درمان با ارتزها یا کفی های طبی آفلودینگ اثر مطلوبی را ایجاد می کند و به بیمار دیابتی کمک می کند تا سریعتر بهبود یابد و از عوارض ثانویه پای دیابتی جلوگیری کند.

اهمیت سنجش فشار کف پا در پزشکی – ورزشی

استفاده از سیستم سنجش فشار پا برای درمان درد مزمن زانو -(دکتر بروس ای. ویلیامز – آمریکا)

متخصصین پزشکی – ورزش و متخصصان سلامت پا از اندازه گیری فشار پا استفاده می کنند تا بیماران خود را سریعتر روی پا برگردانند و به مسابقات برسانند. در این حالت ، دکتر ویلیامز با استفاده از سیستم سنجش فشار پا روی خود، درد زانو را که همزمان با دویدن شروع میشده درمان می کند.

ارزیابی فشار کف پا قبل و بعد از درمان

استفاده از سیستم سنجش فشار پا برای درمان درد مزمن مچ پا (دکتر بروس ای. ویلیامز – آمریکا)

داده های تحلیلی فشار-زمان از راه رفتن، یک روش عینی برای اندازه گیری تغییرات بعد از درمان یا در طول فرایند درمان یا توان بخشی به پزشکان ارائه می دهد. در این مورد، دکتر ویلیامز با استفاده از سیستم سنجش فشار کف پا، راه رفتن بیماری را که به دنبال چندین عمل جراحی زانو از مچ پا و کمردرد رنج می برد، ارزیابی می کند. بیمار قبلاً با چندین بریس مچ پا تحت درمان قرار گرفته و هیچ بهبودی نداشته است.

تایید ارتزها با سنجش فشار کف پا

استفاده از سیستم های سنجش فشار پا برای بررسی ارتزها و تایید طراحی صحیح (پیتر بارو – انگلستان ، دکتر تراختنبرگ – نیویورک آمریکا)

ارتزهای تجویزی همیشه در اولین تلاش تأثیر مطلوبی ندارند. اندازه گیری فشار پا با سیستم های سنجش دقیق فشار، به متخصصین امکان طراحی دقیق ارتز را میدهد. همچنین راحتی و آرامش بیمار را بهمراه دارد. در مورد اول ، دکتر بارو با استفاده از سیستم سنجش فشار پا مجموعه ای از ارتزها را که وضعیت قبلی بیمار را بدتر کرده اند ارزیابی می کند و سپس یک جفت ارتز جدید میسازد و اثربخشی آنها را تأیید می کند. در مورد دوم، دکتر تراکتنبرگ از سیستم سنجش فشار پا برای مقایسه اثر دو نسخه که توسط دو کلینیک مختلف برای یک فرد با یک بیماری تجویز شده استفاده می کند.

میخواهیم یک به یک مطالعات بالا را شرح دهیم:

1) شناسایی و بهبود عدم تقارن در راه رفتن با استفاده از نمودار نیرو – زمان در بررسی فشار کف پا

(دکتر نورمن مورفی – آمریکا)

وقتی تقارن در عملکرد پاها در هنگام راه رفتن دچار اشکال شود، گشتاور نامطلوبی ایجاد میشود و فشار نامطلوب در امتداد و درون تاندون ها، عضلات ، رباط ها و استخوان ها منتقل می شود. گشتاور و فشار نامطلوب عواملی هستند که با گذشت زمان بافتهای بدن را پاره کرده و به شکل جدی باعث ناراحتی و درد می شوند.

عدم تقارن بین دوپا در راه رفتن میتواند توسط سیستم سنجش فشار پا به شکل داینامیک ارزیابی شود. علائم مرتبط با عدم تقارن در راه رفتن شامل موارد زیر است:

• درد در زانوی پای چپ هنگام دویدن

• سفتی انگشت شست پا هنگام راه رفتن

• پینه در قسمت میانی انگشت شست پا

قبل از درمان | نمودار نیرو – زمان (نیروی عکس العمل زمین – مولفه ی عمودی ) در هنگام راه رفتن

به عدم تقارن در منحنی نیرو فشار در الگوهای سنجش فشار پا دقت کنید. پای راست نیروی بیشتری از پای چپ در هنگام برداشته شدن شست از زمین (فاز toe off) و هنگام تماس پاشنه پا به زمین (فاز heal strike) نشان میدهد. نتیجه مطلوب در این درمان کاهش اختلاف بین مقدار ماکزیمم نیروها برای فاز toe off پای راست نسبت به heal strike پای راست و toe off  پای چپ و heal strike پای چپ است.

طرح درمان 1 | استفاده از کفی ¾ ام و 25/0 اینچ افزایش ارتفاع در پاشنه پای راست

به کاهش مقدار ماکزیمم فشار پا در فاز toe-off برای پای راست دقت کنید. در مقایسه با عدم استفاده از کفی طبی، مقداری بهبود در عدم تقارن فشار پا در هنگام راه رفتن ایجاد شده است.

طرح درمان 2| مقداری از کفی در ناحیه سر متاتارسال اول برش داده شده است

توجه کنید که مقدار ماکزیمم فشار در لحظه  toe-off برای پای راست بیشتر از قبل کاهش یافته است. همچنین تقارن نیروها در پای چپ و راست بیشتر شده است.

درمان 3| زیر پاشنه هر دو پا 2/0 اینچ افزایش ارتفاع داده شده

همانطور که مشاهده میکنید، این طرح درمان هیچ اثری در بهبود تقارن ماکزیمم فشار پا ها در هنگام راه رفتن ایجاد نکرده است. اما مقدار کمی در الگوی راه رفتن اثرگذار بوده است.

عملکرد پا و تجزیه و تحلیل راه رفتن با استفاده از رویکرد 3BOX

با استفاده از سیستم های سنجش فشار پا، منحنی های نیرو- زمان (FvsT) یا فشار- زمان (PvsT) را در اختیار دارید و به راحتی ارتباط بین فشار پا در هر ناحیه و الگوی توزیع فشار پا را مشاهده میکنید.

از آنجایی که عملکرد پا و اختلالات مربوط به راه رفتن الگوی منحنی های FvsT و PvsT (نیرو یا فشار پا در طول زمان گیت) را تغییر می دهد، می توان این الگوها را برای هر پا مشاهده کرد، و سپس برای تشخیص و ارزیابی اختلالات و یا آسیب شناسی ها و همچنین مقایسه آنها با یکدیگر برای سنجش تقارن مورد استفاده قرار داد.

روش 3Box نمودار فشار پا در هنگام راه رفتن (همه ی نیروهای عکس العمل زمین از لحظه heal strike  تا toe off) را به دو بخش پاشنه و ناحیه جلوی پا تقسیم میکند. این روش نمودارهای جذابی را در هنگام تماس پاشنه با زمین و تماس ناحیه جلو پا با زمین مستقل از نمودار فشار پا در هنگام راه رفتن فراهم میکند.

افزودن این نمودار به نمودار فشار پا در هنگام راه رفتن، درک دقیق تری از آنچه در در فاز استنس اتفاق می افتد را فراهم می کند. این اطلاعات اضافی منجر به درک بهتری از اختلال و آسیب موجود می شود، زیرا عملکرد پا و اختلالات مربوط به راه رفتن این الگوها را تغییر می دهد و بنابراین به  تصمیم گیری برای طرح درمان کمک می کند.

در زیر نحوه استفاده از رویکرد 3BOX برای تجزیه و تحلیل دقیقتر، تفسیر عملکرد پا و درمان اختلالات مربوط به راه رفتن نشان داده شده است.

|پروفایل فشار پا – پای چپ|

در شکل زیر یک پروفایل اسکن فشار پا برای پای چپ دیده میشود. کادر سبز رنگ همه پا را شامل میشود و برای ایجاد نمودار فشار پا در هنگام راه رفتن استفاده میشود. کادر قرمز رنگ ناحیه جلوی پا (forefoot) و کادر صورتی رنگ ناحیه پاشنه (rear foot) را برای استخراج منحنی های FvsT  ویژه شامل شده است.

| نمودار نیرو پای چپ – زمان در طول گیت|

در این تصویر نمودارهای نیرو – زمان در طول گیت برای هر سه ناحیه رسم شده است. با استفاده از این نمودار به شکل دقیق وضعیت اعمال فشار و تحمل وزن در هر قسمت از پا بررسی میشود. در نتیجه با یررسی این نمودارها و حدود ماکزیمم و بررسی عضلات، تاندون و استخوان های درگیر در هر فاز دقت متخصصین در عارضه یابی افزایش میابد.

این نمودارها توسط سیستمهای اسکن فشار پا برای پای راست نیز فراهم میشود.

 2) سنجش فشار کف پا در درمان زخم های دیابتی پا

دکتر جین آرلت، مشاور پدیاتریست ورزشی – استرالیا

یک بیمار دیابتی با زخم پا طولانی مدت (حدود 15 ماه) در کف پای چپ (مفصل شارکو) جهت اسکن پا مراجعه کرد. از سیستم اسکن فشار پا برای شناسایی دقیق توزیع فشار و نقاط پر فشار کف پا استفاده شد. محل زخم پس از یک ماه با طراحی و اصلاح ارتز منطبق بر نتایج اسکن فشار پا بهبود پیدا کرد.

از این مهمتر، بیمار زمانی که به چشم خود علت زخم را که فشار بیش از حد پا در ناحیه زخم بود را فهمید، بسیار با پروسه درمان سازگار شد و احساس خوبی داشت. شاید توانایی سیستم سنجش فشار پا در نشان دادن نقطه پر فشار و یادآوری اهمیت کفش و طراحی صحیح ارتز برای بیمار، بیش از کمکی بود که در به حداکثر رساندن نتایج درمان داشته است.

در نمودار زیر ، منحنی آبی ماکزیمم فشار در طول گیت را برای ناحیه زخم قبل از استفاده از کفی طبی اختصاصی نشان می دهد. منحنی قرمز ماکزیمم فشار پا همان ناحیه را در زمان استفاده از کفی اصلاح شده نشان می دهد. واضح است که میزان فشار ماکزیمم با کفی اصلاح شده جدید بسیار کمتر شده است. این کاهش قابل توجه ماکزیمم فشار در بهبود زخم بسیار کمک کرده است.

3) اسکن فشار کف پا در درمان درد مزمن زانو

دکتر بروس ای. ویلیامز – آمریکا

پزشکی که خود را درمان کرد! این گزارش در مورد دکتر ویلیامز است که درد زانوی خود را درمان کرد است. ایشان یک دونده ماراتن هستند (پیاده روی ماراتن). ایشان بیان میکنند بعد از دویدن در قسمت قدامی زانوی راست خود احساس درد میکردند. همچنین در هنگام نشستن و خوابیدن درد در قسمت خلفی زانوی پای چپ را احساس میکردند. ایشان در ابتدا آزمون های زیاد و ارتزهای زیادی را بدون هیچ بهبودی امتحان کرند. اما در نهایت با اسکن فشار پا متوجه اختلاف در طول اندام های خود میشوند (حتی بر خلاف تصور اولیه). ایشان با ایجاد یک لیفت صحیح در پاشنه پا، بهبود چشمگیری در راه رفتن و تسکین درد را تجربه کردند و از پاها و زانوهایشان احساس خوبی دارند.

نتیجه اسکن فشار پای ایشان قبل از اصلاح ارتز و با استفاده از یک کفی با ارتفاع پاشنه 0.5 سانتیمتر زیر پای چپ دیده میشود. میتوانید انحراف مرکز فشار COP Line بسیار زیاد را مشاهده کنید. فشار مفصل فالانژ زیر متاتارسال یک کم است و فشار هالوکس پای راست بسیار زیاد است.  به عدم وجود فشار در قوس داخلی پا نیز توجه کنید.

نتیجه اسکن فشار پای ایشان بعد از اصلاح ارتز و استفاده از کفی طبی با ارتفاع پاشنه 0.5 سانتیمتر اینبار زیر پای راست به جای پای چپ را مشاهده میکنید.به تقارن مرکز فشار در طول گیت COP Line دو طرف دقت کنید. همچنین به تقارن توزیع فشار پا در دو پا دقت کنید. به تعدیل فشار کف پاها با انتقال مقداری از فشار به قوس داخلی دقت کنید.

این نمودار، منحنی نیرو – زمان پای ایشان بدون اصلاح ارتزی و با کفی 0.5 سانتیمتری زیر پای چپ است. نیروی کل پای راست با منحنی آبی نشان داده می شود و نیرو در هنگام تماس پاشنه راست با زمین منحنی قرمز است. منحنی زرد کل نیروی پای چپ است و نیرو در هنگام تماس پاشنه چپ با زمین منحنی فیروزه ای است. توجه کنید از مقایسه منحنی فیروزه ای (پاشنه پای چپ) با منحنی قرمز (پاشنه پای راست) متوجه میشویم که هم زمان تماس پاشنه چپ با زمین بیشتر است و هم ماکزیمم نیروی وارد شده به پاشنه چپ بیشتر است.

این نمودار، منحنی نیرو – زمان پای ایشان با اصلاح ارتزی و با کفی 0.5 سانتیمتری زیر پای راست است. منحنی نیروی پاشنه راست و منحنی نیروی پاشنه چپ اکنون الگوهای بسیار متقارن تری را نشان می دهد. همچنین مشاهده میکنید که تقریبا همه ی منحنی ها نرم تر و آرام تر از قبل تغییر کرده اند. دکتر ویلیامز میگوید: “این اصلاح ساده ی کفی طبی در پاشنه، همه ی دنیا را تغییر داد”.   

استفاده از اسکن فشار پا برای درمان درد مزمن مچ پا بعد از چندین درمان نامناسب

بیمار با درد مزمن در مچ پا و کف پا مراجعه کرده است. او قبلا به دلیل یک عارضه خونی که باعث آرتروز مزمن شده است، از چندین ارتز و آتل استفاده کرده. او همچنین از کمردرد و دردهای مفصل ران رنج میبرد. او همچنین دچار فیوژن مفصل فالانژ در متاتارس یکم پای چپ است.

این تصویر، گراف توزیع فشار کف پا بیمار قبل از استفاده از کفی طبی است. او در مفصل فالانژ متاتارس اول هیچ حرکتی ندارد. همچنین دارای محدودیت عملکرد هالوکس در پای راست است. همچنین اختلاف طول اندام نیز دارد. همچنین فشار زیر مفصل فالانژ متتارس یکم در پای چپ بسیار کمتر از پای راست است.

این تصویر گراف توزیع فشار کف پا بعد از استفاده از کفی طبی است. در این کفی طبی، قسمت مفصل فالانژ متتارس یکم بصورت دوطرفه برش خورده است و قسمت پاشنه پای راست 1 سانتیمتر ارتفاع داده شده است.

همانطور که مشاهده میکنید، فشار در پا در متتارس ها کاملا کاهش پیدا کرده و تقارن توزیع فشار بین دو پا بسیار بهبود پیدا کرده است.

نمودار نیرو – زمان را برای این بیمار بدون استفاده از کفی طبی مشاهده میکنید. منحنی مرتفع آبی رنگ مربوط به پای راست و منحنی صورتی رنگ مربوط به پای چپ است. منحنی قرمز مربوط به تماس پاشنه پای چپ با زمین و منحنی زرد رنگ مربوط به تماس پاشنه پای راست با زمین است. منحنی فیروزه ای مربوط به قسمت forefoot پای راست است.

به اختلاف ماکزیمم فشار پاشنه و فشار forefoot در پای راست توجه کنید.

نمودار نیرو – زمان برای این بیمار بعد از استفاده از کفی اصلاح شده را مشاهده میکنید. به تقارن منحنی های فشار در پای راست و چپ دقت کنید. همچنین ارتفاع 1 سانتیمتری در پاشنه پای راست باعث برابری ماکزیمم فشار در پاشنه و forefoot پای راست شده است.

این نوشتار ادامه دارد…