هالوکس ریجیدوس | علائم، علت به وجود آمدن و روش های درمان آن چیست؟

هالوکس ریجیدوس یک ناهنجاری در مفصل انگشت شست پا است. این ناهنجاری موجب درد و سفت شدن مفصل می شود و با گذشت زمان، حرکت دادن انگشت شست پا بسیار سخت می شود. کلمه ی هالوکس به انگشت شست پا اشاره می کند و کلمه ی ریجیدوس نشان دهنده ی سفت و غیرقابل خم شدن انگشت شست است. این بیماری رایج ترین آرتروز پاست که در افراد بالای 50 سال، از هر 40 نفر یک نفر به این عارضه دچار می شود. هم چنین این بیماری در افراد بالای 30 سال بیشتر پیشرفت می کند. آرتروز انگشت پا در زنان بیشتر از مردان شایع است.
مفصل انگشت شست در پا “متاتارس فالانژال”(MTP) نامیده می شود. این مفصل به ابتدای اولین استخوان پا متصل شده و سرِ اولین استخوان پا را به اولین استخوان انگشت پا و دو استخوان باریک زیر متاتارس ها متصل می کند.

علائم هالوکس ریجیدوس

اکثر افراد، در حین فعالیت در انگشت پای خود احساس درد دارند. اغلب، در اطراف انگشت پا ورم وجود دارد و حرکت دادن یا خم کردن انگشت امکان پذیر نیست. یک برآمدگی، مانند یک ورم یا بیرون زدگی استخوان می تواند در بالای مفصل انگشت پا رشد کند و می تواند با کشیده شدن به داخل کفش تشدید پیدا کند.

علت بروز هالوکس ریجیدوس چیست؟

علت هالوکس ریجیدوس ناشناخته است. اگرچه، عوامل خطرناکی که موجب بروز آن می شود وجود دارد. این عوامل شامل: اولین استخوان پای بلند، یا تفاوت های دیگری در آناتومی پا، آسیب های قبلی بر روی انگشت بزرگ پا یا پیشینه ی خانوادگی. این عوامل می توانند موجب ساییده شدم مفصل پا شوند که این عامل آرتروز است.

تشخیص هالوکس ریجیدوس

در اکثر موارد، تشخیص هالوکس ریجیدوس با آزمایش های فیزیکی انجام می شود. جراح ارتوپدی شما مفصل mtp را آزمایش می کند تا توان شما در راه رفتن و محل بروز درد را شناسایی کند. جراح شما هم چنین باید پای شما را برای شناسایی بیرون زدگی های استخوان مشاهده کند. برای تشخیص میزان تخریب مفاصل و مشاهده ی محل دقیق و سایز بیرون زدگی های استخوان، به عکس برداری با اشعه ایکس نیاز است. بهترین حالت برای انجام این عکس برداری ایستادن و انداختن وزن بر روی پاهاست.

روش های درمان هالوکس ریجیدوس

1.روش های بدون جراحی

همیشه اولین انتخاب برای درمان هالوکس ریجیدوس روش های بدون جراحی است. پزشکان ممکن است مسکن ها و داروهای ضدالتهاب یا کیسه ی آب گرم و یخ تجویز کنند تا درد کاهش پیدا کند. تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا تزریقات مشابه دیگر داخل مفصل، بسیار امیدبخش اند ولی تاثیرات متفاوتی دارند. خودداری از پوشیدن کفش هایی با کفی های به شدت باریک یا پاشنه ی بلند می تواند فشار روی مفصل پا را کاهش دهد. کفش هایی با کفی سفت، کفش های راکر باتم(با کفی های منحنی)  یا استفاده از هردو در کاهش درد مفصل بسیار کمک کننده است. کفی هایی که در کفش قرار می گیرند با پشتیبانی از قوس پا، حرکت پا را با مفصل MTP محدود می کنند که کمک کننده است.
هرچند این روش های درمان نشانه های بیماری را کاهش می دهند، از شدت گرفتن این بیماری جلوگیری نمی کنند.

2.عمل جراحی هالوکس ریجیدوس

اگر دردهای موجود در پا پس از دوره ی روش های بدون جراحی ادامه داشتند، جراحی پا انجام می شود. نوع جراحی بسته به میزان پیشرفت آرتروز و تغییر شکل انگشت پا تعیین می گردد.

برداشتن خار استخوان (cheilectomy) در هالوکس ریجیدوس

برای آسیب های خفیف یا متوسط، برداشتن قسمتی از استخوان یا خارپاشنه در قسمت بالای پا و انگشت شست پا موثر است. به این فرایند چیلکتومی(Cheilectomy) گفته می شود. برداشتن خار استخوان به انگشت شست اجازه می دهد فضای بیشتری برای کشش و آزاد کردن درد داشته باشد. هم چنین این فرایند می تواند با برش های دیگری از استخوان ترکیب شود که محل انگشت بزرگ پا را تغییر دهد و فشاری که در بالای مفصل وجود دارد را آزاد کند.
از مزایای این فرایند آن است که هم ثبات و هم حرکت شخص حفظ می شود و مفصل را به تنهایی حفظ می کند. پس از انجام این جراحی، بیماران می توانند در فعالیت های شدید جسمانی مانند دویدن های طولانی مدت شرکت کنند.

خشک کردن مفصل (Arthrodesis) در هالوکس ریجیدوس

مراحل پیشرفته ی هالوکس ریجیدوس با تخریب شدید مفصل اغلب توسط جوش دادن مفصل انگشت بزرگ اصلاح می شود. این فرایند خشک کردن مفصل نام دارد. در این فرایند غضروف آسیب دیده برداشته می شود و دو استخوان با پیچ یا صفحه به یکدیگر جوش می خورد تا رشد کنند.
مزیت اصلی این عمل جراحی این است که این اصلاح دائمی برای کاهش درد است. ایراد اساسی آن هم محدود کردن حرکت انگشت بزرگ پا است، هرچند اکثر بیماران با این شرایط فعال هستند.

آرتروپلاستی با افزودن لایه جدید

برای بیمار با هالوکس ریجیدوس متوسط تا شدید که نیازمند از دست ندادن حرکت خود است ، آرتروپلاستی یک آپشن است. این فرایند قسمتی از استخوان آسیب دیده را جدا می کند و بین دو استخوان یک جداکننده قرار می دهد تا تماس هر طرف مفصل را کاهش دهد.
این نوع از آرتروپلاستی عموما از دو روش انجام میشود. در روش اول، قسمتی از بافت نرم به عنوان فاصله دهنده برای ایجاد دوباره ی سطح روی مفصل استفاده می شود. این بافت نرم از پا، قسمت دیگری از بدن، یا حتی از بافت های مرده به وجود می آید. این عملیات حرکت کردن را برای بیمار فراهم می کند ولی در جهت موثر بودن برای آزادسازی درد موثر نیست و ممکن است مکانیک های عادی مفصل را بازیابی نکند.
در روش دوم، بعدی از غضروف مصنوعی که از پلی وینیل الکل ساخته شده است، به عنوان جدا کننده استفاده می کند. از مزایای این روش آن است که به استخوان کمتری برای برداشتن از بدن نیاز دارد و از لحاظ تئوری نسبت به تعویض یک مفصل شکست خورده به خشک کردن راحت تر است.
در مطالعاتی که انجام شده است، نشان داده اند که این روش به اندازه ی خشک کردن مفاصل در کاهش درد موثر است و همچنان باعث از دست رفتن حرکت بیمار نمی شود. هرچند این یک روش جدید است و تعیین دقیقتر عملکرد آن به زمان نیاز دارد.

تعویض مفصل در هالوکس ریجیدوس

آرتروپلاستی یا تعویض یک یا هردوطرف مفصل با آهن یا تکه های پلاستیکی، به دلیل موفقیت جراحان در این عمل و بکارگیری این فرایند در قسمت های دیگر بدن مانند زانو، لگن، مچ پا، و مفاصل دیگر اخیرا طرفداران زیادی پیدا کرده است. برخی از تحقیقات، از این تکنیک با ایمپلنت ها استفاده می کنند ولی جراحان ارتوپدی در تجویز آن برای بیماران محتاطانه عمل می کنند زیرا گزارش هایی مبنی بر عوارض خطرناک و نتایج کوتاه یا بلندمدت غیرقابل پیش بینی در این عمل وجود دارد.

دوره بهبودی هالوکس ریجیدوس

طول دوره ی بهبود بیمار به نوع عملی که بر روی پا انجام شده است بستگی دارد. در “برداشتن خار استخوان” و  “آرتروپلاستی با افزودن لایه جدید” اکثر جراحان توصیه می کنند صندل هایی با کفی سفت بپوشید و وزن خود را بر روی پای خود قرار ندهید تا زمانی که پا به حالت عادی بازگردد. در “خشک کردن مفصل” یا عملی که استخوان را برش می دهد، پا در مدت 4 الی 8 هفته ممکن است در گچ باشد و پا برای 2 الی 3 ماه توانایی تحمل وزن بدن را ندارد. تورم، سفت شدن پا، و درد در ماه های پس از عمل در پا وجود دارد.
پس از بهبود یافتن، اکثر افراد قادر به ورزش کردن، دویدن یا پوشیدن کفش های عادی هستند. دویدن یا پریدن برای کسانی که عمل خشک کردن مفصل را انجام می دهند دشوار است و پس از تعویض مفصل به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود. به نظر بیماران، در این دوره استفاده از کفش های با کفی پهن یا کفش های راکر باتم برای ورزش کردن راحت تر هستند.

خطرات و عوارض هالوکس ریجیدوس

هر عمل جراحی خطرهایی دارد. این خطرها شامل: ایجاد زخم، عفونت و بهبود نیافتن علائم دردناک هستند. اگرچه، احتمال پیش آمدن این خطرات با عمل هایی که در بالا ذکر شد خیلی کم است، مگر اینکه فاکتورهایی مانند سیگارکشیدن یا ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن در فرد بیمار وجود داشته باشد.

مقالات مرتبط:

• از پای صاف چه می دانید؟
• انگشت چکشی چیست؟
• چرا نباید حتی یک لحظه از پاهای خود غافل شویم؟
• عملکرد پا و ارتباط آن با کمردرد